تحلیل بُعد انسان‌شناختی رئالیسم انتقادی از ساحت اجتماعی دین و نقد آن

دین واقعیتی اجتماعی است و معمولاً برای تبیین واقعیت‌های اجتماعی، طیفی از نظریات فردگرایانه-جمع‌گرایانه استفاده می‌شود. از جمله این نظریات، نظریات متعلق به نحله رئالیسم انتقادی است که کنش‌های انسانی را بررسی و تبیین می‌کند. در این مقاله سه دلیل بر علیت دلایل رفتار یا کنش انسانی اقامه شده است. پارادایم رئالیسم انتقادی، انسان را دارای ماهیت اجتماعی می‌داند. واقع‌گرایان انتقادی، یکی از ارکان قضاوت روشی را که بر اساس پیش‌فرض‌های توافقی افراد است، کفایت عملی می‌دانند. برای جمع‌آوری اطلاعات، قائل به ترکیب روش کیفی و کمّی هستند و هیچ یک را به‌تنهایی کافی نمی‌دانند. جایگاه خدا در انسان‌شناسی دیالکتیک روی بسکار چنین است که ساختار مبنایی انسان و جهان، خدا است و وظیفه اصلی انسان، دست‌یابی به این واقعیت متعالی یا مطلق و فهم آن است. از نظر او، خدا ریشه وجودی یا غایت وجود و امکان‌ها است.